Belediye ödevlerini yapmamış!

İşte Sayıştay gerçeği

Edirne Belediyesi’nin 2022 yılı Sayıştay raporu birçok maddesi ile yetersiz denetim başlığı adı altında yayınlandı. Sayıştay Başkanlığı’nca yayınlanan raporda, taşınmazlar üzerindeki kiracıların kaçak yapılaşması, toplu ulaşım sistemindeki eksiklikler gibi konular rapora damgasını vurdu. Raporun bulgular kısmında yer alan 4 maddenin de yerine getirilmediği, 1 maddenin ise kısmen yerine getirildiği bildirildi.

Sayıştay Başkanlığı 2022 yılı Edirne Belediyesi’ne ait raporları yayınladı. Hazırlanan raporda taşınmazlar, ETUS, borçlanma ve meyve hali konuları dikkatleri çekti. 2020 yılındaki borçlanma limitinin aşılması ve borçlanma için bakanlıktan onay alınmaması, bütçe emanetlerinde bekleyen tutarların sıraya göre ödenmemesi, taşınmaz kültür varlıklarının korunması için tahsil edilen katkı paylarının zamanında gönderilmemesi konularında tutulan raporların gereklilikleri yerine getirilmezken, engelli memur çalıştırma zorunluluğuna uyulmaması konusu ise kısmen yerine getirildi olarak 2022 yılı Sayıştay Raporu’nda yer aldı.

“GERÇEĞE UYGUN, DOĞRU VE GÜVENİLİR BİLGİ SUNMAMAKTADIR”

Yayınlanan raporda, Belediyeye ait taşınmazlara yönelik işlemlerin incelenmesi neticesinde; taşınmaz yönetiminin Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine uygun olarak yürütülmediği belirtildi. Yayınlanan raporda belediyeye ait taşınmazlarla ilgili; “Belediye adına tapuda kayıtlı olan taşınmazların değer tespitlerinin tamamlanmadığı, ilgili Yönetmelik’in taşınmazların kayıt esas ve usullerini düzenleyen hükümleri gereklerinin yapılmadığı, ilgili muhasebe hesaplarına maliyet bedeli ya da gerçeğe uygun değerleri ile kaydedilmediği görülmüştür. Yapılan incelemede, Belediye mülkiyetinde bulunan taşınmazlar ve diğerleri için, Yönetmelik’te öngörülen formlar ve icmal cetvellerinin oluşturulmadığı, Belediyenin mülkiyetinde olan taşınmazlardan maliyet bedeli belirlenemeyenler için gerçeğe uygun değer (rayiç değer) tespitlerinin tamamlanmadığı, dolayısıyla muhasebe kayıtlarına bu değerler ile alınmadığı tespit edilmiştir. Belirtilen nedenlerle 2022 yılı Bilançosu; 250-Arsa ve Araziler Hesabı, 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı ve 252-Binalar Hesabı itibariyle gerçeğe uygun, doğru ve güvenilir bilgi sunmamaktadır” denildi.

EDİRNE OTOGARI SAYIŞTAY RAPORUNDA

Gerekli kontrollerin zamanında tespit edilmedi bildirilen raporda; “Edirne Belediyesinin kiraya verilen taşınmazları ile işgal altında bulunup ecrimisil alınan taşınmazlarının birçoğunda 3194 sayılı İmar Kanunu’na aykırı yapılaşmaya gidildiği; Belediyenin, taşınmazlar üzerindeki bu yasadışı durumu gerekli kontrollerle zamanında tespit edip engellemediği, bu duruma neden olan sorumlular hakkında gerekli hukuki süreçlerin başlatılmadığı görülmüştür. Yerinde yapılan incelemelerde, bazı park alanlarında imar mevzuatındaki asgari sınırları aşan yapılaşma olduğu, bu yapılaşmanın Belediyeden izinsiz ve hukuka aykırı şekilde yapıldığı tespit edilmiştir. Bazı park alanlarında ise bu alanda ticari faaliyet yapanlarca çeşitli yöntemlerle sınır çekildiği, bu nedenle halkın kullanımının sınırlandırıldığı görülmüştür. Park içinde yeni ticari alanlar ve sınırlar yaratılarak adeta bazı parklar, işletmecisinin özel mülkiyeti gibi kullanılır hale gelmiştir. Bunun yanında, Belediye taşınmazı üzerinde kaçak yapılaşma ile ticari alan oluşturanların elde ettikleri gelir fazlası da söz konusudur. Kira sözleşmesine aykırı olarak Belediye taşınmazı üzerinden elde edilen bu gelir fazlası konusunda da hukuki sürecin başlatılmadığı anlaşılmıştır” ifadelerine yer verildi.

Taşınmazların kiralanmasına yönelik bulguları da açıklayan Sayıştay Başkanlığı; “Edirne Belediyesinin kendi taşınmazları üzerinde kontrol sorumluluğunu yerine getirmediği, taşınmazını kiralayan ya da üzerinde tasarrufta bulunan fuzuli şagil tarafından hukuk dışı bir girişimde bulunulup bulunulmadığını, sözleşme hükümlerine uyulup uyulmadığını denetlemediği görülmektedir. Denetim sorumluluğunun yerine getirilmemesi neticesinde inşa edilen kaçak yapıya, Belediyenin bilgisi dışında işgalcisi tarafından imar affı kapsamında Yapı Kayıt Belgesi alındığı tespit edilmiştir. Bunun yanında, Yapı Kayıt Belgesi başvuru izni isteminde bulunan başka bir işgalcinin bu talebinin Belediye tarafından uygun görüldüğü örneklere de rastlamak mümkündür.  Edirne Şehirlerarası Otobüs Terminalinin işletilmesine ilişkin Edirne Belediye Meclisi tarafından alınan 05.05.2022 tarih ve 2022/98 sayılı Karar ile 05.08.2022 tarih ve 2022/176 sayılı Karar’a istinaden başlatılan ihale hazırlıkları devam etmekle birlikte kiracılığın tespitine ilişkin yargı süreci de halen devam ettiğinden ihalenin ilan aşamasına geçilememiştir” ifadelerini kullandı.

‘HUKUK DIŞI KULLANIM, VATANDAŞ MAĞDURİYETİ’

Şehirlerarası yolcu terminaline de değinilen raporda; “Yapılan incelemeler sonucunda, muhtelif tarihlerde alınan Belediye Encümen kararlarıyla terminal içinde H Blok normal katta bazı işyerlerinin vasfının değiştiği ve terminal alanı içerisinde bazı fonksiyon alanlarının tesis edildiği, yolcu bekleme salonu olarak yapım izni alınan kapalı alanın hukuk dışı olarak İşletmeci tarafından başka amaçla kullanıldığı görülmüştür. Yerinde yapılan incelemede, yolcu bekleme salonu olarak yapılan kapalı alanın tamamına yakınının işletmeci tarafından market ve fast food satış yeri olarak kullanıldığı, yolcuların ihtiyacını karşılayacak şekilde dizayn edilmiş bir bekleme salonu görünümünde olmadığı ve tamamı kapalı olmayan terminal binasında kış şartlarında vatandaşların bekleme salonu hizmeti alacakları başkaca bir kapalı alanının da bulunmadığı tespit edilmiştir. İşletmeci tarafından yolcu bekleme salonu adı altında izin alındığı, ancak alınan izne aykırı olarak ticari faaliyet alanı yaratılarak yolcuların bekleme alanlarının kısıtlandığı, Belediye tarafından bu hukuk dışı duruma karşı bir denetim ve yaptırım işleminin bu güne kadar uygulanmadığı ve 20.01.2019 tarihinden itibaren fuzuli işgalin devem ettiği görülmüştür. Fuzuli işgalci durumundaki Terminal İşletmecisi hakkında edimini yerine getirmeyerek vatandaşları mağdur etmesi, hukuk dışı kullanımı nedeni ile gerekli hukuki sürecin başlatılması gerekmektedir” denildi.

“5 YAŞ VE ÜSTÜ ARAÇ OLMADIĞI GİBİ, EN GENÇ ARAÇ 2016 MODEL”

ETUS’a da yer verilen Sayıştay Başkanlığı raporunda; “Toplu ulaşım amaçlı faaliyet gösteren “M” plakalı özel otobüslerin plakalarının ihalesiz ve süresiz olarak verildiği; Toplu taşıma sistemine yönelik Belediye tarafından çıkarılmış yeterli düzeyde hukuki düzenlemenin bulunmadığı; Elektronik ücret toplama sistemi (Kentkart) konusunda Belediyenin rolünün yetersiz olduğu; Edirne Toplu Ulaşım Sistemi (ETUS) içerisine yer almayan ve sözleşmesiz hizmet veren taşımacıların olduğu; ETUS çerçevesinde Belediye ile taşıyıcı arasında yapılan sözleşmelerde önemli eksikliklerin bulunduğu; Toplu taşıma sistemindeki araç ve araç hareketlerine yönelik önemli eksiklikler olduğu; Belediyenin toplu ulaşım sistemine yönelik denetim yükümlülüğünü yeterince etkin yerine getirmediği görülmüştür. Yapılan incelemede; Edirne İl sınırlarında toplam 234 adet özel şahıslara ait otobüsün toplu ulaşımda kullanılmak üzere tahditli plakaya sahip olduğu, “M” plakaya sahip bu hakkın satış ya da miras yolu ile de başka şahıslara devredilebildiği ve adeta süresiz bir hak olarak kullanıldığı, bugüne kadar daha önce alınmış izin ve kararlara istinaden faaliyet gösteren bu imtiyazın 2886 sayılı Kanun’a göre ihale kapsamında değerlendirilmediği görülmüştür. Toplu ulaşım hizmeti vermek üzere ruhsat almış araçların en eskisi 1992 model olmak üzere 21 tanesi 2000 model öncesi araçlardan oluşmaktadır. Araç filosunda 5 yaş ve üstü araç olmadığı gibi, en genç araç 2016 modeldir. 2022 sonu itibari ile çeşitli nedenlerle aracı olmayan, dolayısıyla toplu taşıma hizmeti sunamayan 12 taşımacı vardır. Engelli erişimine uygun olmayan 26 araç bulunmaktadır. 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun’un 7’nci ve Geçici 3’üncü maddesi gereğince, özel ve kamu toplu taşıma sistemlerinde kullanılan araçların engellilerin erişebilirliğine uygun olmasının sağlanması gerekmektedir. 234 araçtan ortalama 48 araç arıza gerekçe gösterilerek düzenli olarak hizmet vermemiştir. Yukarıdaki eksiklik ve gerekçelerle 2022 yılında 234 araçtan ortalama yalnızca 133 aracın hizmet verdiği anlaşılmıştır. Bu eksiklik, halkın daha az sayıda otobüsle toplu taşıma hizmetinden yararlanma, durakta bekleme süresini uzatma ve 2022 yılında da etkisini sürdüren COVID-19 salgını ortamında daha kalabalık otobüslerle yolculuk yapma riskini beraberinde getirmiştir” ifadesi kullanıldı.

‘BAZI ŞİRKETLERE MESKEN ABONELİĞİ YAPILDI’

Edirne Belediyesi tarafından su abonelik sözleşmelerinin yönetmeliği uygun şekilde kapatılmadığı belirtilen raporda; “Belediye tarafından borçlarını ödemeyen abonelerin su kullanımının, Su Aboneliği Sözleşmesi Yönetmeliği’nde öngörüldüğü şekilde kapatılmadığı; bu durumun, abonelik teminatını aşan borç tutarlarının tahsil edilememesine neden olduğu tespit edilmiştir. Edirne Belediyesi sınırları içerisinde yer alan ve işyeri olarak faaliyet gösteren bazı şirketlerin su aboneliklerinin, işyeri aboneliği üzerinden olması gerekirken mesken aboneliği üzerinden belirlenip faturalandırıldığı tespit edilmiştir” şeklinde açıklandı.

‘BAKANLIKTAN ONAY ALINMADIĞI BELİRLENDİ’

Belediyenin borç stokunun, mevzuatta belirtilen limiti aştığı ve yıl içinde yapılan limit aşan borçlanma için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının onayının alınmadığı belirtilen raporda; “Yapılan incelemede, Belediyenin 2022 yılı kısa ve uzun vadeli yabancı kaynakları toplamının 776.384.499,92 TL olduğu ve borçlanma limitinin 320.192.557,92 TL tutarında aşıldığı tespit edilmiştir. Ayrıca Belediye tarafından 2022 yılı içerisinde faiz hariç toplam 171.160.405,00 TL tutarında borçlanıldığı ve yeniden değerleme oranında arttırılan kesinleşmiş bütçe gelirinin yüzde onunun aşılmasına rağmen ilgi Bakanlığın onayının alınmadığı anlaşılmıştır” ifadeleri kullanıldı.

‘EDİRNE HALİ YÖNETMELİĞE UYGUN DEĞİL’

Edirne Hali’nde de toplam işyeri sayısının ve hal binasının yönetmeliğe uygun olmadığı belirtilen raporda; “Edirne Halindeki toplam işyeri sayısının, Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in de belirtilen asgari işyeri sayısı şartını taşımadığı görülmüştür. 1975 yılında açılmış olan mevcut hal binasının eski oluşu nedeniyle 07.07.2012 tarihinde yürürlüğe giren Sebze ve Meyve Ticareti ve Toptancı Halleri Hakkında Yönetmelik’in aradığı şartların bir kısmını sağlamadığı, hal içerisinde fiyat panosu, ağırlık kontrol ünitesi, otopark ve boş ambalaj depolama yeri olmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak; Yönetmelik’in yukarıdaki düzenlemeleri çerçevesinde gerekli tedbirlerin alınarak toptancı halinde bulunması gereken hizmet tesisleri ve özelliklerinin sağlandığı bir hal kompleksinin hizmete alınması gerekmektedir” açıklaması yapıldı. Damla GÖÇ AKYÜZ