Emlak sektöründe 90’lı yıllara dönüş!
Emlak sektöründe ev alım ve yapım işlemlerinde kooperatif sisteminin yaygınlaştığını açıklayan Edirne Emlakçılar Derneği Başkanı Serhat Çeker, vatandaşların 20-30 kişinin bir araya gelerek kurduğu kooperatiflerde, ortak para toplanıp, yardımlaşarak imece usulü ev sahibi olduklarını kaydetti. Çeker, kooperatifçiliğin en çok 90’lı yıllarda yapıldığını da hatırlattı.
Edirne Emlakçılar Derneği Başkanı Serhat Çeker, gazetecilere açıklamalarda bulunarak kredi faiz oranlarının yükselmesiyle birlikte ev satın almanın zorlaştığını aktardı. Ev fiyatları 3 milyon lirayken, bankaların 300-500 bin lira arası kredi imkânı sunduğunu dile getiren Çeker; “Birkaç hafta önce devlet bir açıklama yaptı. Açıklamasında da ilk defa konut alacaklara yüzde doksana kadar kredi kullanım imkânı sunulacağını; 2’nci evini alacak kişilere yüzde yirmi iki gibi bir kredi imkânı sağlanacağı söylendi. Biz de bu açıklama sonrasında, özellikle herkesin ticari olarak hareket etmemesi açısından getirilen kısıtlama ile birlikte konut kredilerinin aşağı çekileceği beklentisine girdik. Ama Merkez Bankası’nın açıklaması ile faizler arttı; kredi faiz oranları yükseldi, ticari faizler yükseldi. Bir taraftan konutlar ile alakalı açıklama yapıldı ancak açıklamanın devamı getirilmedi. Şu an da konut kredileri kullanılacak durumda değil, bankalar zaten kredi vermiyorlar. Verdikleri krediler de 300 bin lira 500 bin lira. Günümüz fiyatlarında bu rakamlar gülünç rakamlar. 2 milyon liralık 3 milyon liralık evler için 300 bin lira verilmesi gülünç. Bu durumlardan dolayı konut satışı yok” dedi.
‘EV ALIMINDA, İMECE USULÜ KOOPERATİFÇİLİĞE DÖNDÜK’
Çeker, 20-30 kişinin bir araya gelerek kurdukları kooperatifle, yardımlaşarak ev alınmaya başlandığına dikkat çekerek, müteahhitlerin de artık kooperatif usulü ev yapmaya başladığının altını çizdi. Çeker; “Ev alımında eski sisteme döndük imece usulü, kooperatif olayına döndük. Artık birkaç kişi birleşiyor, kooperatifi kuruyorlar sonrasında 20-30 kişilik arkadaş grubu oluşturup, arsa arayışına geçiyorlar. Aralarında para toplayıp diyorlar ki; ‘İlk etapta şu hesaba 300-500 bin gibi rakamları yatıralım; ayda da bu kadar ödeyelim, birikimimizi kenara koyalım ve bu esnada da birkaç ay gezelim, arsa arayalım’ diyorlar. Bulunan arsa toplanan para ile alınıyor; sonrasında üye alımı yapılıyor. Kurucu üyeler 50 kişilik 60 kişilik bir üye alımı yaparak, bu insanlardan gelen para ile konutların imalatına başlıyorlar. Bu süreçte ara senetler düzenlenebiliyor. Artık sistem buna döndü. Çünkü bu sistemde faiz yok, yardımlaşma usulü. Kişiler birbirleri ile yardımlaşarak konut sahibi oluyorlar. Müteahhitler bile kooperatif olayına girmeye başladılar. Kooperatiflerin vergi muafiyeti sebebi ile bir yer alıp kooperatif kuruyorlar. Bu muafiyetler kooperatif olayını arttırdı. Sistem Türkiye’nin birçok yerinde başladı; kimse bankalar eyvallah etmiyor bu sayede. Bazıları kooperatifi müteahhitlere verelim diyor. Bazıları işi bilenler görev paylaşımı yaparak ilerliyor. Bu sistemde her şey ellerinde olduğu için mal kaybı da olmuyor, kontrol kendi ellerinde oluyor” şeklinde konuştu.
ŞEHİRDEKİ İLK YAPILARIN YÜZDE 70’İ KOOPERATİF EVLERİ
90’lı yıllarda kooperatif usulü ev almanın yaygın olduğunu belirten Çeker, Edirne’de de yaygın bir şekilde kooperatifler tarafından inşa edilen evlerin bulunduğunu ifade etti. Çeker; “90’lı yıllarda çok meşhurdu. O yıllarda da konut kredilerinin faizleri çok yüksekti. Kimse bankalara yanaşamıyordu. Yine aynı döneme döndük. O zamanda da kooperatifçilik çok fazlaydı. Mesela Edirne’ye baktığımızda da kooperatif tarafından yapılan evler var. Edirne’nin ilk yapılarının yüzde 70’i kooperatif evler. Edirne’de de yaygın olarak 30-35 yıllık kooperatif evleri mevcut. Bu da demek oluyor ki o yıllarda da kooperatif sistemi varmış. Doksanlara geri döndük” diye konuştu. Adem Batuhan SEVER
