Enflasyonla ‘geç kalınmış’ mücadele
Edirne İş İnsanları Derneği (EGİAD) Yönetim Kurulu, kentte görev yapan basın mensuplarıyla bir araya gelerek 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutladı. Etkinlikte Türkiye’deki ekonomik tabloyu değerlendiren Dernek Yönetim Kurulu Başkanı Hakan İnci, hükümetin enflasyonla mücadelede geç kaldığını ifade etti. İnci; “Hükümetin sürekli bakan değişikliğinden dolayı her yeni gelen bakan sanki önceki başka bir hükümetin bakanını eleştirir gibi yükü onun üzerine atarak yeni bir şeyler yapmaya çalışıyor. Şu andaki enflasyonla mücadele dünya standartlarında reel bir mücadele. Yani ona geldik. Ama biraz geç geldik. Şimdi o geç gelmenin bedelini ödüyoruz” dedi.
Edirne İş İnsanları Derneği (EGİAD) Yönetim Kurulu, 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü dolayısıyla kentte görev yapan basın mensuplarıyla bir araya geldi. Çınaraltı Restoranı’nda gerçekleştirilen etkinlikte, EGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Hakan İnci ile Dernek Yönetim Kurulu Üyeleri Nevser Eraslan ve Mehmet Ali İpek basın mensuplarıyla kent gündemine dair sohbet etti.
Dernek Yönetim Kurulu Başkanı Hakan İnci, konuşmasına basın mensuplarının 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutlayarak; “Edirne İş İnsanlar Derneği olarak her yıl geleneksel olarak yaptığımız çalışan gazeteciler günü nedeniyle bir araya geliyoruz. Hem sizlerle bir araya gelip hasret gideriyoruz. Hem de gündeme dair açıklamalar yapıyoruz. Tabii 10 Ocak’ın anlamı ayrı, bizim açımızdan da şöyle bir şey var; bir ekonomi derneği olarak, iş insanları derneği olarak da geçmiş yılı da değerlendirme imkanı buluyoruz” dedi.
‘EDİRNE ESNAFI KENDİNİ GÖZDEN GEÇİRMELİ’
Alışveriş için Edirne’yi tercih eden Bulgar ziyaretçilerin yavaş yavaş çevre il ve ilçelere kaymaya başladığına dikkat çeken İnci; “Biliyorsunuz 2024 sancılı geçti. 2025’in de açıkçası ilk 6 ayında şu anda bütün temas kurduğumuz ekonomiyle ilgili kişiler, sektörde yer alan kişiler veya işte kurumlarla yaptığımız görüşmelerde, 5-6 aylık daha bir yoğun sıkıntı beklentisi var. Bundan da en çok tabii iş adamları etkileniyor, esnaf etkileniyor. Bizim Edirne’mizin esnaflar açısından bir şansı var; yurt dışından gelip nakit para harcayan bir portföyümüz var. Ama onlar da tabii çeşitli nedenlerden dolayı biraz daha alışveriş noktalarını değiştirdiler. Mesela bir Lüleburgaz’a gittiğimde de yoğun bir şekilde Bulgaristan plakalı araçlar görüyorum. İstanbul’da ha keza görüyorum. Bu konuda da tekrar esnafımızın bence kendini gözden geçirmesi gerekiyor diyorum, parantezi kapatıyorum burada bu konuyla ilgili” şeklinde konuştu.
‘ÜLKEMİZDE YÜKSEK BİR FAİZ ÇIKMAZI VAR’
Yüksek faizlerin, paraya ulaşımı zorlaştırdığının altını çizen İnci; “Şu anda ülkemizde yüksek bir faiz çıkmazı var. Çok yüksek faizler, hem paraya ulaşımı zorlaştırıyor, hem de paraya ulaştığın anda maliyeti çok yüksek. Yani bunun altından kalkılması çok zor bir dönemdeyiz ve bunun biz sürdürülebilir olduğunu düşünmüyoruz. Yani bunun ivedilikle bir şekilde çözülmesi gerekiyor. Zaten şu anda ekonomi yönetimi de biliyorsunuz son toplantısında 250 baz puanlık faizde geri yaptı. Bu bundan sonraki her ayda da olacak diye düşünüyoruz. Ama bunu şu anda sahaya yansıması, insanlara yansıması biraz zaman alacak. Yani hemen bir anda gerçekleşecek bir şey değil bu. Dolayısıyla bir müddet daha biraz daha ayakta durmaya çalışacak iş adamları” ifadelerini kullandı.
‘KONUT ALMAYI DÜŞÜNENLER FAZLA DÜŞÜNMEDEN ALSIN’
İnci, konut almayı düşünen vatandaşlara uyarıda bulunarak, faizlerde düşüş gerçekleşmeden alım fırsatını değerlendirilmesi gerektiğini işaret etti. İnci; “Şu anda mesela kendi sektörümle ilgili konuşacak olursam; konut olayında piyasa çok durgun ama insanlar şunu anlamıyorlar. Biliyorsunuz daha önce dövizle ilgili, ekonomi ile ilgili tahminlerimiz yüzde 80, yüzde 70 tutmuştur. Şu anda da ben yine insanlarımızı uyarıyorum. Şu anda insanlar konut almayı düşünenler varsa, almak zorunluluğu olanlar, almayı düşünenler bence fazla düşünmesinler çünkü şu anda konut alınacak bir durumda. Çünkü insanlarla gidip bunu arz eden müteahhitlerle, firmalarla pazarlık şansınız var şu an için. Ama 2 ay sonra, 3 ay sonra ani bir konut faizi düşüşünde paraya ulaşıp kolaylaşırsa şu andaki pazarlıkla örneğin 5 liraya alacağınız bir yeri pazarlıksız 7 liraya almak zorunda kalabilirsiniz. Bu yönden ben halkımızı uyarıyorum. Yüzde yüze yakın enflasyon olan bir ülkede paranı yıllık yüzde 40-45 faizle değerlendirip ‘ben bundan kar elde ettim’ demek zaten mantıksız bir şey. Yani sizin şu anda mevduata koyduğunuz para sizi aslında kar getirmiyor, bir tarafta ara paranız eriyor. Çünkü enflasyon tam aldığın faizin iki katı” diye konuştu.
‘PİYASANIN RAHATLAMASI İÇİN, İNSANLARIN BANKA FAİZİNDEN ÇIKMASI GEREKİYOR’
Mevduat faizinde bulunan paranın, piyasaya girmesiyle tüm sektörlerde bir ekonomik rahatlama gerçekleşeceğine vurgu yapan İnci; “İnsanlar zannetmesin ki; ‘ben mevzuata işte koydum 5 milyon lira, altı ay sonra benim param oldu 6 milyon lira’ ama alacağın ev 7 buçuk milyon lira olacak. Dolayısıyla yatırım için ev alsınlar demiyorum. İnsanlarımızın biraz daha piyasanın rahatlaması açısından, bu banka faizinden çıkması gerekiyor. Yani bunu ivedilikle söylüyorum çünkü burada üç-beş kişinin, mevduat sahiplerinin rahat yaşaması, toplum rahatsızsa bir anlam ifade etmeyecek. Onların o paralarını, o mevzuattan çıkartıp gerçekten ihtiyaçları olan şeylere ulaşım sağladıklarında para piyasaya girecek ve para piyasaya çıktığında da bütün sektörler zincirleme olarak rahatlayacak. O yüzden bu sarmaldan çıkmamız gerekiyor. Umarım öngörülen gibi inşallah bu son 3-4 ayımız olur bu sıkıntıları çeken, ondan sonra piyasalar rahatlar. Öyle bir umudumuz var, öyle bir dileğimiz var, temennimiz var” açıklamasını yaptı.
‘EDİRNE’DE KRİZ HİSSEDİYORSAK, BIÇAK KEMİĞE DAYANMIŞTIR’
Türkiye’nin faiz sarmalından çıkması gerektiğinin altını çizen İnci; “İnsanlar artık boğazından kesmeye başladılar. Yani artık gidin bakın restoranlarda, öğlen yemeklerinde mesela gittiğimiz yerlerde hiçbir şekilde eski kalabalığı görmüyorsunuz, yok insanlar. Dolayısıyla bu kademe kademe mesela giyim sektörüne yansıyacak, yeme içme sektörüne zaten yansıyor, yarın insanlar çocuklarına bir şey almayacaklar. Her sektör zincirleme olarak krize girecek. Zaten kriz var, bize Edirne’de bu biraz geç intikal ediyor, Türkiye ortalamasına göre ama biz bile hissediyorsak bunu artık Edirne’de, demek ki artık bıçak kemiğe dayanmış demektir. Dolayısıyla ülkenin faiz sarmalından çıkması gerekiyor” ifadelerine yer verdi.
‘HER YENİ GELEN BAKAN, BAŞKA BİR ÖNCEKİ BAKANA YÜKÜ ATIYOR’
Hükümetin enflasyonla mücadelede geç kaldığını kaydeden İnci; “Hükümetin sürekli bakan değişikliğinden dolayı her yeni gelen bakan sanki önceki başka bir hükümetin bakanını eleştirir gibi yükü onun üzerine atarak yeni bir şeyler yapmaya çalışıyor. Şu andaki enflasyonla mücadele dünya standartlarında reel bir mücadele. Yani ona geldik. Ama biraz geç geldik. Şimdi o geç gelmenin bedelini ödüyoruz. Keşke bu operasyon 2-3 sene önce yapılsaydı. Elbette ki şu andaki doğru. Şu anda çünkü ekonomi yönetimi bağımsız hareket ediyor, bu net. Olması gerekendi bu. Siyasete bağımlı kalırsan o zaman reel kararlar veremiyorsun. Bu ilk başta vatandaşa hoş gibi gözüküyor ama arkasından faturası çok ağır oluyor. Dolayısıyla şu andaki ekonomi yönetiminin yaptıklarını doğru buluyorum ama biraz daha bu faizin aşağı çekilmesi yönünde ekstra nasıl bir önlem alabilirler? Bu konudaki uzman ekonomistler neyi öneriyor? O konunun da biraz daha öne alınıp piyasayı rahatlatmaları lazım” açıklamalarında bulundu.
‘BANKALARIN İŞ ADAMLARININ PARAYA ERİŞİMİNİ KOLAYLAŞTIRMASI LAZIM’
İnci, bankaların insanları uzun vadeli borçlanmaya mecbur bıraktığına dikkat çekerek; “Bir de bankalara iş adamlarının para erişimini kolaylaştırmaları lazım. Yani şu anda mesela sektör olarak belli bir ciron var. Sen o cirona güvenerek mal bağlantısı yapmışsın, ona göre çek vermişsin, ödeme takvimi oluşturmuşsun. Piyasa bozulmuş o gün senin o şeyin gerçekleşmemiş tahminin. Yani ciron beklediğinin altında kalmış. Sen ne diyorsun? Yüzde 50 faiz de olsa bankada kredim var, en azından alırım ticari itibarımı korurum, çekim vurulmaz. Gününde ödememi yaparım diyorsun. Bankaya gidiyorsun diyor ki; ‘Şu anda BDH kapalı. Yok verebilirsek taksitle vereceğiz’. Ben taksit istemiyorum, uzun vadeli borçlanmak istemiyorum. Alırsanız taksitle alacaksınız, gibi paraya ulaşımı zorlaştıran uygulamalar var. Bence ekonomi yönetiminin buna da müdahale etmesi lazım. Eğer insanların kredibilitesi varsa buna ulaşmalı yani. Bir iş adamının patlaması beraberinde en az 40-50 iş adamını götürür. Çünkü bu adamın piyasada çekleri var. Dolayısıyla bu noktaya gelmememiz için kredibilitesi olan teminat verebilen insanların da, paraya ulaşımının kolaylaştırılması lazım” dedi.
‘TÜİK, MAAŞIN BELİRLENECEĞİ AY İSTATİSTİKLERİ DÜŞÜK GÖSTERİYOR’
Gereksiz harcamaların azalmasının, enflasyonu aşağı çekeceğini belirten İnci; “İstatistik kurumu ayrı bir kurum. Maaş belirleneceği ay düşük gösteriyorlar. Bu ticaret gibi düşünüyorlar biraz. Onun dışında nakde ulaşımdaki darlık şu, mantıken şöyle düşünüyorlar; para ne kadar az olursa insanlar da gereksiz harcamalardan kaçınacak. Bu gereksiz harcamalar da enflasyonu aşağı çekecek, yani arz-talep dengesi bozulacak. Talep olmayınca 10 liralık mal 8’e düşecek, bu da enflasyonu aşağı çekecek diye mantalite var. Bu da nakde ulaşımdan kaynaklanan zorluktan kaynaklanıyor. Ben bugünkünü neye göre normal karşılıyorum? 2 sene önceki ekonomi yönetimine göre” şeklinde konuştu.
‘ENFLASYONİST MANTIKLA KAFALARINA GÖRE ZAM YAPIYORLAR’
Esnafın ve ticaretle uğraşan iş insanlarının da öz eleştiri yaparak, enflasyonist mantıktan uzaklaşması gerektiğini vurgulayan İnci; “Şu konuda da biraz öz eleştiri yapmamız lazım. Hükümetin yanlış politikaları çok, bunu tartışacak bir durumumuz yok. Aldıkları her tedbir ve sıkılaştırma direkt halkı olumsuz etkiliyor, bu kesin. Piyasalarda şöyle bir şey var; enflasyonist mantıkla adam kafasına göre zam yapıyor. Yani hiç ummadığın bir anda, ummadığın bir ürüne fahiş bir fark geliyor. Yani gerekçelendiremediğim bir şey. Mesela buraya diyelim ki Antalya’dan meyve sebze geliyor. Akaryakıt arttığında onun da artmasını mantıklı bulursunuz. Böyle bir durum yokken aniden şimdi yerinde 3 lira olan bir malzemeyi ben Edirne’de 60 liraya yiyorum. Bu mantıksız bir şey. Diyelim ki bugün bir maydanoz, İstanbul’dan buraya nakliyeyle geldiğinde 20 liraysa Karaağaç’taki üreten de 20 liraya satıyor. Ya olmaz kardeşim. Sen burada organik pazar diye yerelde bir şey satıyorsan onun tercih edilmesi için daha uygun bir rakam olması lazım. Yani burada da kendimize de biraz öz eleştiri yapmamız lazım. Yani fahiş fiyatları kendimiz oluşturuyoruz. Biraz bu da etken, gerçek bu. Veya işte Bulgarlar gelince sen pazarda fiyatı düşüremiyorsun. Çünkü sen almazsan Bulgar alıyor zaten” diye konuştu.
Adem Batuhan SEVER
